Periódico galego de informaçom crítica

O pulso da batalha cultural é nom sermos assimiladas”

por
bea saiáns

A fi­nais de 2018, apre­sen­tou-se a pro­du­tora au­di­o­vi­sual Corentena Producións. Um pro­jeto cu­jas ba­ses par­tem do fe­mi­nismo e da de­fesa da lín­gua pró­pria, com um es­pí­rito punk e com umha equipa con­for­mada ex­clu­si­va­mente por mu­lhe­res. Durante esse mesmo ano pro­du­zí­rom as cur­tas A dor, pri­meira parte de A tri­lo­xía da raiva, e As mul­le­res sal­va­xes. Mas foi no ano 2016 quando se jun­tá­rom por vez pri­meira para criar jun­tas, ex­pe­ri­mento que deu como re­sul­tado Azul eléc­trico, ga­nha­dora no Barcelona Planet Film Festival. O ger­molo de Corentena foi a mi­li­tân­cia e a ami­zade par­ti­lha­das po­las suas três cri­a­do­ras, a vi­guesa Eire García, a mo­giá Miriam Carril e a com­pos­te­lana Marinha López. 

As in­te­gran­tes de Corentena fa­lam sen­ta­das na es­pla­nada dum bar ao pé do par­que de Belvís, em Compostela. Com a con­versa vol­tam ao co­meço, quando mi­li­ta­vam jun­tas num co­le­tivo fe­mi­nista. Eire es­tu­dara Comunicaçom Audiovisual, Miriam História da Arte e Marinha Arte Dramática. Antes do nas­ci­mento da pro­du­tora houve uns anos de tran­si­çom, conta Miriam. Decatárom-se de que a par­tir dos seus co­nhe­ci­men­tos in­di­vi­du­ais po­diam criar um pro­jeto con­junto, e o au­di­o­vi­sual con­ver­teu-se em meio e ca­nal. “Ao re­mate da car­reira dis­tan­ciei-me muito da in­ter­pre­ta­çom”, di Marinha, “penso que a raiz disto en­con­trei um jeito de tra­ba­lhar com o que es­tava có­moda”. Miriam acres­centa que trás es­tu­dar nom via o au­di­o­vi­sual como umha saída pro­fis­si­o­nal. “Comecei a fazê-lo a par­tir de es­tar com elas, eu tam­bém gos­tava do ci­nema, e vim que po­dia apor­tar o meu grau de areia”.

Incorrigíveis para nom per­der a fo­ca­gem
“Nós nom re­fle­xi­o­na­mos muito so­bre ga­nhar a nossa vida con­tando his­tó­rias”, ad­mite Eire, “eu penso que do fe­mi­nismo nom se chega a vi­ver nunca, como muito so­bre­vi­ves, isto acon­tece com toda a cul­tura de opo­si­çom”. Quando criá­rom Corentena, con­tam as três, fi­ge­rom-no para aco­lher os pro­je­tos em que já tra­ba­lha­ram, mas a op­çom de pro­gre­dir na sua pro­fes­si­o­na­li­za­çom está aí. “Nom des­car­ta­mos a pos­si­bi­li­dade de vi­ver disto”, con­ti­nua Eire, nom te­mos por­que des­cartá-lo! Mas nom que­re­mos ce­der pe­rante umha ide­o­lo­gia, isso é o pri­o­ri­tá­rio. Se al­gumha vez dá de co­mer per­feito, por­que até o de agora só per­de­mos pasta!”. Por esse mo­tivo, as Corentena re­jei­tam ex­plo­rar a via de fi­nan­ci­a­mento ins­ti­tu­ci­o­nal, mas sim acla­ram que re­cor­re­rám ao crowd­fun­ding. “É algo que imos fa­zer, para con­so­li­dar um pro­jeto mais sério”.

bea saiáns

O nosso ob­je­tivo nom é fa­zer di­nheiro por ser fe­mi­nis­tas, afirma Marinha, “o nosso ob­je­tivo é fa­zer pro­je­tos au­di­o­vi­su­ais que fa­lem do que nos in­te­ressa, que se po­si­ci­o­nem dumha forma no mundo”. “As his­tó­rias som fe­mi­nis­tas por­que nós so­mos fe­mi­nis­tas”, as­si­nala Eire. “Nada mais nas­cer Corentena, a pri­meira crí­tica veu desde o fe­mi­nismo, o de­bate de fundo era “isto é sem fins lu­cra­ti­vos ou é ou­tro jeito de adap­tar o fe­mi­nismo ao ca­pi­ta­lismo?” E é um de­bate le­gí­timo! Evidentemente nós tam­bém o pen­sa­mos, claro que nos pre­o­cupa esta ques­tom e nos deve pre­o­cu­par para nom per­der a fo­ca­gem. Há ou­tras ra­pa­ri­gas que tam­bém tra­ba­lham desde o fe­mi­nismo e que par­ti­ci­pam desse debate”. 

De facto, as pró­prias in­te­gran­tes de Corentena pu­ge­ram em an­da­mento umha cam­pa­nha em re­des so­ci­ais com mo­tivo da sua apre­sen­ta­çom. Nela, aju­da­das por ami­gas e cúm­pli­ces, ver­ba­li­zam as pos­sí­veis opi­ni­ons que um pro­jeto coma o seu po­dia sus­ci­tar. Desde as crí­ti­cas por em­pre­gar o fe­mi­nismo como fer­ra­menta de mar­ke­ting, até os ata­ques por con­tar ape­nas com mu­lhe­res nas equipas.

-Mas, en­tom, as mu­lhe­res te­rám que fa­zer o pa­pel de homens?

Porém, a aco­lhida ini­cial das Corentena foi mui boa. “Ou polo me­nos, isso é o que nos chega a nós!”, rim. “Ainda nom vi­ve­mos a re­sis­tên­cia”, as­si­nala Eire, “mas vamo-la vi­ver”. “Vam ten­tar as­si­mi­lar es­tes dis­cur­sos”, con­ti­nua, “e aí cai­rám mui­tís­si­mos ve­ne­nos, mas que o dis­curso nom se cor­rompa, que a ide­o­lo­gia nom ceda…esse é o pulso da ba­ta­lha cul­tu­ral, nom ser assimiladas”. 

Sempre acre­di­ta­mos na auto-or­ga­ni­za­çom das mulheres”

Outro ponto de aten­çom para as Corentena, logo da sua apre­sen­ta­çom em so­ci­e­dade, é lo­grar trans­mi­tir a sua men­sa­gem. “Centrar-se nos con­teú­dos é a nossa ban­deira”, re­sume Miriam, “ a pres­som vem mais por­que o que quei­ra­mos trans­mi­tir nom se veja re­fle­tido”. “Nom tanto a crí­tica de cer­tos es­pa­ços”, liga Marinha, mas nom po­der che­gar ao pú­blico ao que que­re­mos che­gar nós, que­re­mos fa­zer re­fle­xi­o­nar as pes­soas, cer­tos sec­to­res, e nom con­se­guir isso é o que causa pres­som”. As três ad­mi­tem que bo­tam em falta o fe­ed­back do pú­blico, já que até agora as suas cur­tas só re­ci­bí­rom as opi­ni­ons e lei­tu­ras dos fes­ti­vais em que as apre­sen­tá­rom. “Ainda nos queda por ex­pe­ri­men­tar”, sorri Marinha, “vai ser umha aventura”. 

Do ‘Azul elé­trico’ à Corentena
A pri­meira curta que fi­gé­rom as Corentena foi tam­bém um pri­meiro ponto de con­tacto. “Havia um guiom prin­ci­pal ao qual lhe de­mos mil vol­tas”, lem­bra Miriam. “Produzida e fi­nan­ci­ada desde a pre­ca­ri­e­dade”, Azul eléc­trico ex­plora as con­tra­di­çons que sur­gem na vida das pes­soas. A curta lança umha per­gunta ao pú­blico: “que passa quando ti és ti e as de­ci­sons que to­mas de­sa­fiam-te?”. A ro­da­gem tivo lu­gar numha casa em cons­tru­çom. Conta Miriam que nem ti­nham pen­sado da­quela alu­gar um es­paço. “Estivemos um mês tra­ba­lhando na ce­no­gra­fia, le­va­mos mó­veis das nos­sas ca­sas, pu­je­mos pla­que­tas no chao”. “Figemos pa­re­des com pla­cas de gesso, choi­a­mos mui­tís­simo!”, acres­centa Marinha. 

Em aquele pri­meiro pro­jeto, o pro­cesso cri­a­tivo foi muito mais co­le­tivo. “Nom nos aca­bou de con­ven­cer e vol­ve­mos os ro­les mais clás­si­cos”, di Eire. “Na pri­meira curta — aponta Marinha — to­das di­ri­gía­mos, to­das fa­zía­mos o script, o de­co­rado”. Mas desde aquela à equipa so­má­rom-se cada vez mais mu­lhe­res, o qual lhes per­mi­tiu dis­tri­buir ta­re­fas e ro­les e per­mi­tir que cada umha se cen­trasse mais no tra­ba­lho pró­prio. “Para mim, é um luxo po­der es­tar cen­trada nas mi­nhas per­so­na­gens”, con­fessa Marinha, “e nom es­tar aten­dendo à ce­no­gra­fia, à produçom…”. 

E é que no seu ca­mi­nho as ra­pa­ri­gas de Corentena fô­rom to­pando cada vez mais cúm­pli­ces. “Que ou­tras mo­ças se apon­tas­sem é ge­nial”, as­si­nala Eire, “som mo­ças que pre­ci­sa­vam dum es­paço fora da in­dus­tria au­di­o­vi­sual”. Miriam des­taca que con­se­guí­rom for­mar equi­pas com mu­lhe­res em to­dos os pos­tos de tra­ba­lho. “No iní­cio di­ziam que ía­mos boas, que en­con­tra­ría­mos um monte de atri­zes, mas que já ve­ría­mos com as téc­ni­cas e isso é men­tira, havê-las hai-nas”. “E tanto que as há!”, acres­centa Marinha. No seu úl­timo pro­jeto jun­tas, o “pro­jeto su­per­se­creto” que apre­sen­ta­rám em 2019, con­tam com de­zas­seis mu­lhe­res na equipa. “Com vis­tas à in­cor­po­rar duas mais”, apontam. 

Indica Eire que as in­te­gran­tes de Corentena sem­pre acre­di­tá­rom “na auto-or­ga­ni­za­çom das mu­lhe­res”. “Entendemos que a cul­tura é ou­tro campo e fa­ze­mos o pró­prio. Estamos mais có­mo­das tra­ba­lhando as­sim, e as his­tó­rias que con­ta­mos som con­ta­das desde as ex­pe­ri­ên­cias das mulheres”. 

bea saiáns

Histórias desde as mu­lhe­res e po­las mu­lhe­res
As cur­tas-me­tra­gens das Corentena es­tám a ro­dar na atu­a­li­dade por dis­tin­tos fes­ti­vais, polo que ainda nom es­tám dis­po­ní­veis para o pú­blico. Perguntando po­los ei­xos cen­trais dos seus pro­je­tos, elas tra­tam de res­pon­der evi­tando o spoi­ler. Se Azul eléc­trico era umha ex­plo­ra­çom da iden­ti­dade e das suas con­tra­di­çons, Mulleres Salvaxes trata da re­la­çom das mu­lhe­res com a vi­o­lên­cia ou as ali­an­ças en­tre mu­lhe­res. “Nom fa­lam da vi­o­lên­cia con­tra das mu­lhe­res — aclara Eire — mas da vi­o­lên­cia das mulheres”. 

Pensas no au­di­o­vi­sual ga­lego e re­pa­ras em quanto queda ainda por con­tar”, re­fle­xi­ona Miriam. Quando se apre­sen­tam as ideias das cur­tas à equipa, — ex­pli­cam as três — as in­te­gran­tes sen­tem-se re­co­nhe­ci­das”. “Nom to­das as pes­soas com que tra­ba­lha­mos som iguais, nom to­das ve­nhem da mi­li­tân­cia, mas po­dem di­zer ‘isto a mim tam­bém me acon­te­ceu’”, conta Eire. “Criam-se de­ba­tes quando se lem os tex­tos”, di Miriam. “Nom sei se para mim foi tam te­ra­pêu­tico como ne­ces­sá­rio, — re­fle­xi­ona Marinha — nom fai que me re­con­ci­lie com ex­pe­ri­ên­cias chun­gas da mi­nha vida, pois te­nho es­pa­ços para isso, mas pode que para ou­tras sim seja um pro­cesso te­ra­pêu­tico, por es­ses de­ba­tes que sur­gem no pro­cesso. Pessoas que par­ti­lham as suas his­tó­rias e que nom o fi­ge­ram nou­tros es­pa­ços”. Eire em­prega a pa­la­vra “ca­tarse” para re­fe­rir-se aos pro­ces­sos de cri­a­çom e gra­va­çom em Corentena. “Na fic­çom pode acon­te­cer todo aquilo que quei­ra­mos, po­de­mos con­tar his­tó­rias rai­vo­sas”, sorri. 

Amizade, tra­ba­lho e cui­da­dos
O fe­mi­nismo em Corentena nom vive só nas his­tó­rias que nar­ram, mas tam­bém nas suas di­nâ­mi­cas de tra­ba­lho. Os cui­da­dos jo­gam um pa­pel fun­da­men­tal. “Estamos có­mo­das pola nossa forma de tra­ba­lhar, por­que te­mos ou­tra forma de re­la­ci­o­nar-nos”, ex­plica Marinha, “en­ten­de­mos que fi­na­li­zar o tra­ba­lho quanto an­tes nom é a pri­o­ri­dade”. “Se pre­ci­sas dum tempo sa­bes que o vás ter, per­gun­tamo-nos como es­ta­mos, sen­tir va­lo­rado o teu tra­ba­lho e va­lo­rar o das tuas com­pa­nhei­ras”, re­sume. “E passá-lo bem!”, di Eire. “Podo con­fiar nas mi­nhas com­pa­nhei­ras”, con­ti­nua Marinha, “nom me sinto jul­gada, elas criam um am­bi­ente que fa­vo­rece que o tra­ba­lho seja o me­lhor possível”. 

Compatibilizar ami­zade e tra­ba­lho nom sem­pre é do­ado, mais as Corentena te­nhem clara a fór­mula. “Antes está a nossa ami­zade”, ex­plica Marinha, “e polo de agora creio que in­cluso a nossa ami­zade está-se for­ta­le­cendo. Temos cui­dado de nom pas­sar o tempo jun­tas só fa­zendo cou­sas para Corentena. Mas, fora disso, acho que nos equi­li­bra­mos mui bem”. 

O último de Cultura

Sinal de tráfico no Canada, bilingue, onde se lê 'Stop' e 'Arrêt'.

Galiza plurilingue 

Na atual sociedade global, o conceito de língua autóctone é pouco mais
Ir Acima